خوشبختانه اکنون نسخه 3 اسکرچ (به نام Scratch Desktop) بر روی کامپیوترهای Raspberry Pi (بخوانید رسپبری پای) نصب و اجرا می‌شود.
لینک خبر:
Scratch 3 Desktop for Raspbian on Raspberry Pi
برای من بسیار مهم بود که اسکرچ 3 بر روی رسپبری پای اجرا شود. زیرا از یک سو، رسپبری پای یک کامپیوتر کوچک و ارزان قیمت است و تجهیز مدارس (به ویژه نقاط محروم) با رسپیری پای به جای PC، کار دشوار و دور از ذهن نیست. (مقاله چرا باید مدارس با رسپبری پای مجهز شوند و نه با PC را بخوانید) و از سوی دیگر ظاهر و عملکرد نسخه 3 اسکرچ ارتقای چشم گیری یافته است.
همچنین مشکل دیگری که در رسپبری پای داشتیم آن بود که اسکرچ نسخه 2 به زبان فارسی صحیح نمایش داده نمی‌شود (حرف اول برخی از کلمات نمایش داده نمی‌شد و از آنجایی که دیگر اسکرچ 2 به روز رسانی نمی‌شود، به نظر نمی آید که گزارش این باگ در حال حاضر بتواند مفید باشد) :
باید بدانید که سیستم عامل کامپیوترهای Rapspberry Pi یک توزیع لینوکس به نام Raspberrian (بخوانید رسپبرین) است و بر روی آن ها ویندوز نصب نمی‌شود. بنابراین واضح است که نمی‌توانستید نسخه ویندوزی اسکرچ را بروی روی رسپبری پای نصب کنید.
البته شاید تصور کنید که با وجود نسخه آنلاین اسکرچ، دیگری نیازی به نسخه آفلاین قابل نصب بر روی رسپبری پای نیست. اما مشکل دیگری وجود داشت، حافظه RAM رسپبری پای 1 گیگ است و عملا اجرای نسخه آنلاین اسکرچ میسر نبود. (اگر چه ادیتور را می‌توانید باز کنید اما با کندی اجرا می‌شود و دمای CPU به دلیل پروسس بالای این نسخه، بسیار بالا می‌رود)
خوشبختانه تیم رسپبری پای و اسکرچ با همکاری هم توانستند نسخه 3 اسکرچ را خیلی زود برای Raspberry Pi آماده کنند و اکنون می‌توانید اسکرچ 3 را بر روی رسپبری پای نصب و اجرا کنید. (اسکرچ 3 در اوایل سایل 2019 ارائه شد و نسخه رسپبری پای آن حدود 8 ماه بعد آماده شد).
چند نکته برای نصب اسکرچ 3 بر روی رسپبری پای
1) اسکرچ 3 فقط بر روی آخرین نسخه از سیستم عامل رسپبرین (به نام Buster) نصب می‌شود. بنابراین باید سیستم عامل را آپدیت کنید.
2) اسکرچ 3 به حداقل 1GB حافظه RAM نیاز دارد و در وب سایت توصیه شده است که از نسخه 4 رسپبری پای استفاده کنید. در توضیح بیشتری باید بگویم که آخرین نسخه سخت افزار رسپبری پای، 4 است و با RAMهای 1 , 2 , 4 گیگ قابل خریداری است. (البته من تا کنون-مرداد 1398- در ایران نسخه 4 رسپبری پای را برای خرید ندیده‌ام).
البته نصب اسکرچ 3 بر روی نسخه 3 و 2 رسپبری پای عملا امکان پذیر است و من آن را بر روی نسخه 3 نصب کردم. البته گاهی در اولین اجرا، صفحه سفید می‌‌آمد که پس از بستن و اجرای دوباره بدون مشکلی اجرا می‌شد.ناگفته نماند که نباید برنامه‌های دیگری در حال اجرا باشند.
باید بگویم که تیم اسکرچ بر روی کم کردن حافظه مورد نیاز برای اجرای اسکرچ 3 در حال کار است و امیدواریم که به زودی حاصل این بهینه سازی را ببینیم.
نتیجه آخرین آزمایش نسخه آنلاین اسکرچ 3 بر روی رسپبری پای 3
در سطرهای قبل نوشته بودم که نسخه آنلاین اسکرچ 3 به کندی بر روی رسپبری پای اجرا می‌شد و پیش از این عملا با این مشکل مواجه شده بودم. اما امروز در حالی که داشتم این مقاله را می‌نوشتم، خواستم یک تصویر از میزان حجم CPU و RAM که توسط نسخه آنلاین اسکرچ مورد استفاده قرار می‌گیرد را برای این مقاله آماده کنم و متوجه شدم که ظاهرا برخی از بهینه سازی‌های عملا بر روی نسخه آنلاین انجام شده است و RAM و CPU رسپبری پای کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. (تا آنجا که به خاطر دارم، قبلا علامت هشدار دمای CPU هم ظاهر می‌شد.)
تصویر زیر از یک برنامه در حال اجرا گرفته شده است و می‌بینید که تقریبا نیمی از cpu و RAM آزاد است.
توجه: از مقایسه دو تصویر، به نظر می‌آید که بهینه سازی‌هایی در نسخه آنلاین انجام شده است اما هنوز این بهینه سازی بر روی نسخه آفلاین اسکرچ 3 رسپبری پای اعمال نشده است.